هر استودیوی خوب به یک جفت مانیتور استودیو نیاز دارد. این وسایل شبیه بلندگو هستند و صدا را منتقل می کنند، اما این تنها شباهت آن ها است. قبل از معرفی کامل این بلندگوها صدای صاف را تعریف میکنیم.
صدای صاف (Flat)
به صدایی که برای بهبود کیفیت، در هیچ فرکانسی تقویت یا تضعیف نشده باشد صدای صاف می گویند.
مانیتور استودیویی چیست و چگونه کار میکند؟
مانیتور استودیو نوعی بلندگو است، اما با بلندگوهای عادی و تجاری تفاوت زیادی در روش تولید صدا دارند. این بلندگوها به طور حرفه ای برای ایجاد صدای صاف یا پاسخ فرکانسی صاف طراحی شده اند. بسیاری از بلندگوهای حرفه ای یا خانگی برای ایجاد صدایی غنی تر و شفاف تر فرکانس های خاصی را تقویت می کنند. مانیتورها صدایی واقعی تولید کرده و همه چیز را همان طور که هست به گوش می رسانند. افرادی که درگیر کار ضبط هستند می توانند بدون دیستورشن یا اعوجاج صدا، به کیفیت خام آن گوش دهند و تنظیمات مورد نیاز را انجام دهند. در نتیجه به مانیتور بلندگوی مرجع نیز گفته می شود. مانیتورها طوری طراحی می شوند که بتوانند ترک ها و میکس های مستر نشده را پخش کنند، چون می توانند با ولوم های بالا و جهش های ناگهانی صدا کار کنند.
مانیتورهای استودیویی صدا را در یک جهت خاص و در فاصله کوتاه پخش می کنند. بلندگوهای معمولی درست برعکس عمل می کنند. ممکن است شنوندگان از صدای مانیتور لذت نبرند، اما مانیتور ابزاری حیاتی برای میکس موسیقی است. خلوص صدای تولید شده توسط مانیتور به مهندس صدا و تهیه کننده اجازه می دهد که از پایه شروع کند و با اضافه کردن لایه های صدا یک آهنگ کامل را بسازند.
انواع اسپیکر مانیتورینگ
مانیتور پسیو یا غیرفعال ( Passive Monitors )
مانیتورهای اکتیو یا فعال ( Active Monitors )
مانیتور پسیو یا غیرفعال ( Passive Monitors )
مانیتورهای پسیو یا unpowered آمپلیفایر داخلی ندارند. برای استفاده از این مانیتورها، خریدار می بایست یک آمپلیفایر جداگانه تهیه کند و آن را به میکسر متصل کند و به طور سری به مانیتور وصل نماید. بسیاری از افراد حرفه ای مانیتور غیرفعال را ترجیح می دهند، زیرا می توانند آمپلیفایر مورد نظر خود ر انتخاب کنند و سیستم های چند آرایه ای ایجاد کنند. ایراد مانیتورهای غیرفعال در نگهداری و هزینه آن ها است. آمپلیفایر انتخاب شده میبایست با مانیتورها و بقیه اجزای سیستم منطبق باشد و باید به دقت پایش شوند که بیش از اندازه داغ نشوند و آسیب نبینند. کابل های مورد استفاده نیز باید نسبت به کاربرد آن، مناسب انتخاب شوند تا سیستم به درستی کار کند.
مانیتورهای اکتیو یا فعال ( Active Monitors )
به مانیتورهای اکتیو ، مانیتور powered نیز گفته می شود. این مانیتورها دارای آمپلیفایر داخلی هستند و نیازی به تهیه آمپلیفایر جداگانه ندارند و استفاده از آن ها به کم ترین میزان نگهداری و پایش نیاز دارد. ایراد این نوع مانیتور این است که برای برخی افراد حرفه ای محدودیت ایجاد می کند، زیرا با این که داشتن آمپلیفایر جداگانه دردسرهای خودش را دارد، اما می توانند عملکرد مانیتورها را به طور چشم گیری بهبود بخشند.
نکات مهم در خرید مانیتور استودیویی
زمان خرید مانیتور استودیویی بسیاری از خریداران انتخاب های زیادی دارند و این موضوع می توانند آن ها در انتخاب مانیتوری که برای شان مناسب است سردرگم کند. کسانی که می خواهند با اطمینان مانیتور مناسبی تهیه کنند باید به سه عامل توجه داشته باشند: دامنه فرکانس، ابعاد مانیتور و نیازهای کاربر.
دامنه فرکانس
دامنه فرکانس یکی از مهم ترین کیفیت های مانیتور است و به دامنه فرکانسی که مانیتور می تواند تولید کند اطلاق می شود. بلندگوهای با کیفیت دارای پاسخ دینامیکی هستند که فرکانس های بالا و پایین را تقویت می کند و تجربه لذت بخشی در شنیدن ایجاد می کنند. اما مانیتورهای استودیویی باید صدایی صاف داشته باشند. پاسخ فرکانس می بایست در همه جای موسیقی در حال پخش متعادل باشد و مانیتور ایده آل می بایست دامنه فرکانسی بین ۲۰ هزتر تا ۲۰ کیلوهرتز داشته باشد.
ابعاد
بلندگوها ابعاد و اشکال متنوعی دارند، اما در زمان خرید مانیتور استودیویی باید به خاطر داشته باشید که بزرگتر بودن همیشه به معنی بهتر بودن نیست. ابعاد مانیتور باید متناسب با ابعاد استودیو باشد. برای استودیوی خانگی، استودیوهایی که به اندازه یک اتاق خواب معمولی هستند، مانیتورهای ۵ اینچی کفایت می کند. با جایگذاری مناسب مانیتور، این بلندگوهای کوچک می توانند به خوبی کار خود را انجام دهند و نیازی به صرف هزینه گزاف برای مانیتورهای بزرگ نیست. برای استودیوهای حرفه ای یا استودیوهای خانگی بزرگ، مانیتورهایی در حدود ۸ اینچ مناسب هستند.
نکته دیگر در انتخاب ابعاد مانیتور، فاصله آن ها است. بسیاری از مانیتورها دارای محیط نزدیک (near-field) یا محیط میانی (midfield) هستند. مانیتورهای دارای محیط نزدیک باید در فاصله کوتاهی از شنونده قرار گیرند و برای استودیوهای کوچک مناسب هستند. مانیتورهای با محیط میانی باید در فاصله دورتر قرار بگیرند، اما معمولا با پیکربندی ۳ تایی یا بیشتر ارایه می شوند، یعنی مانیتور دارای ۳ بلندگو یا بیشتر است.
نیاز کاربر
یک نصیحت خوب این است که بهترین مانیتوری که با بودجه خود می توانید بخرید را تهیه کنید، اما خریدار باید در همین حین مانیتوری را تهیه کند که برای نیازهای او و استودیوی او مناسب باشد. برای مثال چیدمان، ابعاد و جایگذاری مانیتور از مسایلی هستند که باید در نظر گرفته شوند. برخی از مهندسان که در مکان های مختلفی کار می کنند ممکن است تمایل داشته باشند که روی مانیتور قابل حمل شخصی سرمایه گذاری بکنند.
نیازهای یک سیستم مونیتورینگ استودیو خانگی به شرح زیر است :
پاسخ فرکانسی یکنواخت(خطی) و گسترده: برای اطمینان از دقت پخش بلندگو باید پاسخ فرکانسی آن در مقابل دیافراگم از ۴۰ هرتز تا ۱۵ کیلو هرتز با تلرانس کمتر از ۴ دسیبل باشد.
پاسخ یکسان در غیر محور(Off-axis): خروجی فرکانسهای بالای یک بلندگو در غیر محور مرکزی ( عمود بر مرکز دیافراگم بلندگو) کاهش می یابد. اگر این کاهش هنگامی که از محور مرکزی(On-axis) بلندگو ۳۰ درجه منحرف می شویم تنها چند دسیبل باشد بلندگوی فوق مطلوب است . بدین خاطر است که در استودیوهای ضبط صدا ، تهیه کننده و صدابردار درکنار هم نشسته تا توازن یکسانی از فرکانسهای مختلف را بشنوند. همچنین با رعایت این مشخصه در بلندگوها مونیتور ، در صورتی که صدابردار برای انجام تنظیمات در کنسول ، کمی جابجا شود مشکلی از بابت توازن فرکانسی شنیداری رخ نمی دهد.
پاسخ گذرای خوب(Transient): این مشخصه توانایی بلندگو در دنبال نمودن دقیق قسمتهای جهشی و کاهشی اصوات موسیقایی است. اگر یک بلندگو دارای پاسخ گذرای خوب باشد ساز گیتار باس صدایی تنومند و نه کوبنده و ناخوشایند خواهد داشت. بعضی از بلندگوها طوری طراحی شده اند که سیگنالهای بم و زیر آن از پیش قابل تنظیم هستند و این به پاسخ گذرای بلندگو کمک می کند.
وضوح صدا: شما باید قادر به شنیدن تفاوتهای جزئی در صدای سازهای گوناگون بوده و بتوانید این جزئیات را در یک قطعه موسیقی پیچیده بیابید.
اعوجاج کم(Distrotion): اعوجاج اندک در بلندگوها لازم استد زیرا شمارا قادر می سازد به مدت طولانی به بلندگو گوش دهید بدون اینکه گوشهای شما آسیب ببیند. یک بلندگوی خوب باید دارای THD برابر ۳% از فرکانس ۴۰ هرتز تا ۲۰ کیلو هرتز در سطح فشار صوتی ۹۰ دسیبل (dBspl) باشد.
TDH=Total Harmonic Distrotion
حساسیت (Sensitivity): حساسیت یک بلندگو مقدار فشار صوتی تولید شده به ازای یک وات نویز صورتی (Pink Noise) در فاصله یک متری آن است. نویز صورتی نویزی رندوم با انرژی برابر در هر اکتاو می باشد. پهنای باند این نویز یا محدود به پهنای باند بلندگو است و یا دارای پهنای باندی یک سوم اکتاو حول یک کیلو هرتز می باشد.
حساسیت برحسب dB w/m ( مقدار فشار صوتی بر حسب dB در یک وات قدرت در فاصله یک متری) اندازه گیری می شود. برای مثال بلندگویی با حساسیت ۹۳dB w/m در حد بالا محسوب می شود اما بلندگویی با حساسیت ۸۵dB w/m دارای حساسیت کمی است. حساسیت بالاتر به معنی این است که برای دریافت بلندی صدا در حد منسب به آمپلیفایری با قدرت کمتر نیاز است.
قابلیت خروجی بالا (High Output capability) : توانایی بلندگو در پخش صداهای بلند بدون لطمه دیدن بلندگو با قابلیت خروجی بالا مشخص می شود. برای شنیدن جزییات آرام موسیقی ، اغلب به پخش بلند صدا نیاز دارید. بعلاوه هنگام ضبط صداهای بلند سازها در استودیو ، شاید نیاز به پخش صدا برای نوازندگان داشته باشید که در این صورت به بلندگوهایی با قابلیت خروجی بالا تا ۱۱۰ دسیبل نیازمندید. رابطه ریاضی زیر حد اکثر خروجی یک بلندگو را محاسبه می کند.
dB spl = 10 log(p)+s
dB spl مقدار فشار صوتی در فاصله یک متری ، p توان پیوسته بر حسب وات و s حساسیت بر حسب dBw/m می باشد.
مثال:
اگر بلندگویی دارای حداکثر قدرت پیوسته ۱۰۰ وات و حساسیت ۹۴ دسیبل باشد حداکثر خروجی آن در فاصله یک متری از بلندگو چقدر خواهد بود؟
dB spl = 10 log(p)+s
dB spl = 10 log (100)+94 = 114
